QRS axis

This article or section is currently being developed or reviewed. Some statements may be disputed, incorrect or biased.

Author(s)	I.A.C. van der Bilt, MD
Moderator	I.A.C. van der Bilt, MD
Supervisor
some notes about authorship

What is the electrical heartaxis?

The heartaxis indicates the average direction of the depolarization wave. A normal heartaxis, the picture shows an example, is between -30 and +90 degrees. In this example, the heartaxis is +45 degrees.

Heartaxis from the original publication of Einthoven. Reprinted from The Lancet, March 30 1912, Einthoven W., The Different Forms of The Human Electrocardiogram and Their Signification, 853-861, 1912, with permission from Elsevier

The electrical heartaxis is an average of all depolarizations in the heart. The depolarization wave begins in the right atrium and proceeds to the left and right ventricle. Because the left ventricle wall is thicker than the right wall, the arrow indicating the direction of the depolarization wave is directed to the left.

For a lot of people, this is a difficult concept. The theoretic part seems difficult but by doing it a lot, it will become clear.

How do you determine the electrical heartaxis

When you average all electrical signals from the heart, you can indicate the direction of the average electrical depolarization with an arrow (vector). This is the heartaxis. Especially a change of the heartaxis or an extreme deviation can be an indication for pathology.

For example:

• Biggest QRS deflection in lead I: the electrical activity is directed to the left (of the patient)
• Biggest QRS deflection in lead AVF: the electrical activity is directed down.

This indicates a normal heartaxis. Usually, these two leads are enough to diagnose a normal heartaxis!

The biggest vector in the heart is from the AV-node in the direction of the ventricular depolarization. Deze wijst dus onder normale omstandigheden naar linksonder (in de richting van de afleiding I+AVF). De positie van de ORS vector kan in graden worden uitgedrukt. Hiertoe maakt men gebruik van een cirkel geprojecteerd op het menselijk borstkast (zie figuur). Het midden van de cirkel is de AV-knoop. Een horizontale lijn naar de linker arm is gedefinieerd als 0 graden.

Een normale hartas ligt tussen de -30 en +90 graden.

Met deze kennis in het achterhoofd is het vrij eenvoudig om de electrische hartas te bepalen.

Regel: grootste QRS deflectie in I en II is een intermediaire = normale hartas. Dus als er een positieve uitslag is in I en II hoef je niet verder te kijken. De hartas is dan normaal.

Interpretatie

De interpretatie van de elektrische hartas kent een aantal makkelijk te onthouden regeltjes:

• Ten eerste, beweegt een positieve depolarisatiegolf naar een positieve elektrode, dan wordt er een positieve, naar boven gerichte uitslag op het ECG geregistreerd.
• Ten tweede zijn er 4 gebieden waar de QRS-vector naar kan wijzen:
  • linksboven --> linker asdraaing (tussen -30º en -90º)
  • linksonder --> normaal gebied (tussen -30º en 90º)
  • rechtsonder en rechts--> rechter asdraaing (tussen 90º en -150º)
  • rechtsboven --> extreme as (tussen -90º en -150º, dit is zeldzaam)

Bijvoorbeeld:

Het QRS in afleiding I zal bij een rechter asdraaing naar rechtsonder een negatieve uitslag registreren. De vector wijst namelijk niet in de richting van van de electrode. Bekijk je het QRS echter in de AVF afleiding dan zal deze positief zijn. Hier wijst de vector wel in de richting van de electrode.

Heart-axis Simulator

Om goed te begrijpen hoe het ECG verandert bij een asdraai kun je de hart-as simulator gebruiken: http://www.blaufuss.org/ECGviewer/indexFrame2.html

Iso-electrical

NB: Verloopt de depolarisatie loodrecht op de stand van de afleiding dan noemt men dit iso-electrisch. Dit kan handig zijn om de as nauwkeurig te bepalen. Is afleiding AVF bijvoorbeeld iso-electrisch en I positief, dan is er sprake van een horizontale hartas.

Undetermined axis

Ook kan het zijn dat alle extremiteitsafleidingen min of meer bifasisch zijn. De hartas staat dan vaak naar voren of achteren en de hartas is dan niet te bepalen.

Anbormal heartaxis

Hartasdraai naar links bij een onderwandinfarct. Linker anterior hemi-blok is ook een veel voorkomende oorzaak. Een linker hartas ligt tussen de -30 en -90 graden. Hier is de hartas ongeveer -30 graden.

Hartasdraai naar rechts bij rechtsbelasting, zoals bij longembolie en COPD. Een rechter hartas ligt tussen de +90 en +180 graden. Hier is de hartas ongeveer +135 graden

De richting van de vector kan onder verschillende omstandigheden veranderen:

1. Is het hart fysiek gedraaid en wijst deze dus niet meer naar linksonder dan draait de hartas in dezelfde richting als het hart mee. Bijv. het hart wijst naar rechts dan is de ORS-vector ook naar rechts gelocaliseerd.
2. In het geval van een hypertrofisch hart, zal door grotere elektrische activiteit de vector in die richting meedraaien (naar hypertrofisch weefsel toe).
3. Het omgekeerde geldt voor weefsl dat is geinfarceerd. Hier worden namelijk geen elektrische prikkels meer voortgeleid. Dit weefsel draagt niet meer bij aan het ontstaan van vectoren. De QRS-vector draait dan van het geinfarceerde weefsel af.
4. Bij geleidingsproblemen draait de hartas ook vaak. Stel dat de rechter kamer, later depolariseert dan de linker door een vertraging in het geleidingsweefsel van de rechter kamer. Als de linker kamer klaar is met contraheren is de rechter nog bezig. Het signaal van de linker kamer maskeert nu niet meer dat van de rechter. Alle nog aanwezige electrische activiteit gaat naar rechts en de hartas draait dus ook naar rechts.

Examples of a left heartaxis

Linker hartas

Linker anterior hemiblok

• Linker anterior hemiblok
• Onderwandinfarct
• Linker ventrikelhypertrofie
• Pacemakerritme

Examples of a right heartaxis

Rechter hartas

• Rechter ventrikelhypertrofie
• Rechter ventrikelbelasting, bijvoorbeeld bij longembolien of cor pulmonale (zoals bij COPD)
• Atriumseptumdefect, ventrikelseptumdefect

<analytics uacct="UA-807577-6"></analytics>