Clinical Disorders

This article or section is currently being developed or reviewed. Some statements may be disputed, incorrect or biased.

Medication

Digitalis

Typical for digitalisintoxication is the odd shaped ST-depression

ECG changes typical for digitalisintoxication (digitalis = Lanoxin) are:

• odd shaped ST-depression.
• T-wave flat, negative or biphasic
• Short QT interval
• Increased u-wave amplitude
• Prolonged PR-interval
• Brady-arrhytmias:
  • Sinusbradycardia
  • AV block. Including complete AV block and Wenkebach.
• Tachyarrhythmias:
  • Junctional tachycardia
  • Atrialtachycardia
  • Ventricular ectopia, bigemini, monomorphic ventricular tachycardia, bidirectional ventricular tachycardia

Intoxication can lead to a SA-block or AV-block, sometimes in combination with a tachycardia. NB these effects are increased by hypokaliemia. In extreme high concentrations rhythmdisturbances (ventricular tachycardia, ventricular fibrillation, atrial fibrillation) may develop.

Anti-arhythmics

• anti-arhythmics: These may lead to several ECG-changes;
  • broad and irregulair P-wave
  • broad QRS-complex
  • prolonged QT-interval (brady-, tachycardia, AV-block, ventricular tachycardia)
  • prominent U-wave
  • In case of intoxication, the above mentioned characteristics are more prominent

Additionally, several arrhtythmias can be seen.

Nortriptyline intoxication

An example of severe nortriptyline intoxication. The inhibitory effect of the sodiumchannel manifests as a broadened QRS complex and a prolonged QT interval.

Amitriptyline intoxication

An example of a severe amitriptylin intoxication. The inhibitory effect of the sodiumchannel manifests as a broadened QRS complex.

An ECG of the same patient before the intoxication.

Pericarditis

Several stages of pericarditis

Pericarditis is an inflammation of the pericardium. This can lead to ST elevation in all leads. Therefore, it is important to distinguish pericarditis from a myocardial infarction, which has more acute complaints and ST-elevations are limited to the infarct area.

In pericarditis four stages can be used:

• stage I: ST elevation in all leads. PTa depression (depression between the end of the P-wave and the beginning of the QRS- complex)
• stage II: pseudonormalisation (transition)
• stage III: inverted T-waves
• stage IV: normalisation

Keep into account that in stage I pericarditis, ST-elevation is present in all leads except in aVR, V1 and III.

Myocarditis

Myocarditis is an inflammation of the myocardium and the interstitium. The symptoms are faint chestpain, abnormal heartrate and progressive heartfailure. It can be caused by several factors: viral, bacterial, fungi, parasites, spirochaet, auto-immune, borreliosis (Lyme's disease) and HIV/AIDS.

Acute peri/myocarditis causes aspecific ST changes. These can be accompanied with supraventricular and ventricular rhythmdisturbances and T-wave abnormalities.

Pulmonary embolism

In case of a pulmonary embolism several clinical features may be present:[1]

• Sinustachycardia
• Stress on the right ventricle:
  • Rightatriumdilatation
  • Heartaxis is to the right
  • Right bundlebranchblock
• Deep S in I
• Q and negative T in III
• T wave inversion anterior [2]

Pulmonary embolism cannot solely be diagnosed using an ECG, but it may be helpful.

COPD

The ECG shows low voltaged QRS-complexes in leads I, II, and III and a right axisdeviation. This is caused by the increased pressure on the right chamber. This leads to right ventricular hypertrophy.

Pacemaker

See the chapter Pacemaker

Tamponade

In case of a tamponade, fluid collects in the pericardium. The pericardium is stiff and the heart cannot pump, because it cannot relax as well. The ECG shows:

• Sinus tachycardia
• Low-voltaged QRS complexes microvoltages
• Alternatie van de QRS complexen, veelal in een 2:1 ratio. Electrische alternans wordt ook gezien bij patienten met myocard ischemie, acute pulmonaire embolie, en tachyarrhythmien
• PR segment depressie (dit is ook te zien bij een atriaal infarct)

Ventricular Aneurysm

Het ECG patroon suggereert een acute MI. Alle klassieke tekenen van een MI; Q-golven, ST-elevaties (>1mm, >4 weken aanwezig)en T-golf inversies zijn aanwezig. Ter uitsluiting van een MI, is vergelijking met oude ECG's verreist (MI heeft jaren eerder plaatsgevonden).

Dilated Cardiomyopathy

Vaak ziet men hierbij een LBTB of een verbreed QRS-complex. Tevens zijn hier ook aspecifieke ST veranderingen aanwezig. Daarnaast vindt men ook tekenen van linkerboezemdilatatie.

Hypertrophic Obstructive Cardiomyopathy

HOCM is een erfelijke aandoening Deze vertonen meestal tekenen van linkerkamerhypertrofie en linkerboezemdilatatie.

Electrolyte disturnbances

Zie het eigen hoofdstuk: electrolytstoornissen

Hypothermia

Bij onderkoeling vindt men een aantal karakteristieke afwijkingen;

• sinubradycardie
• verlenging QTc-interval
• ST-elevatie (onderwand en links-precordiale afleidingen)
• Osborne-golven (trage deflexies aan het einde van het QRS-complex)

An Osborne J wave

ECG changes after neurologic events

ECG van een 74 jarige patiënte met een subarachnoïdale bloeding. Met name de negatieve T -toppen en de QT verlening vallen op.

In 1938 publiceerde Aschenbrenner [3] dat repolaristatiestoornissen kunnen optreden bij intracraniële drukverhoging. Sindsdien zijn er veel publicaties verschenen waarbij ECG afwijkingen zijn beschreven bij aandoeningen van het centrale zenuwstelsel.

De ECG afwijkingen die zijn beschreven zijn:

• ST-elevaties,
• ST-depressie,
• T-top veranderingen, waarbij diepe negatieve T's over de precordiale afwijkingen het meest frequent worden beschreven
• verlengde QT-tijd.
• prominente u-golven.

Deze afwijkingen worden frequent beschreven bij subarachnoid_hemorrhage (SAH) (indien serieel gemeten is bij bijna iedere SAB-patiënt op tenminste 1 ECG een afwijkingen te zien), maar ook bij subdural haematoma, ischemische CVA's, hersentumoren, Guillain Barré, epilepsie en bij migraine. De ECG afwijkingen zijn over het algemeen reversibel en hebben beperkte prognostische waarde. Toch kunnen de repolarisatieafwijkingen gepaard gaan met myocardschade en echocardiografische afwijkingen. De oorzaak van de ECG afwijkingen is niet geheel duidelijk. Gedacht wordt aan een overstimulatie van het sympathische zenuwstelsel en een daarop volgende "catecholaminestorm".

Contusio cordis / Commotio cordis

Contusio cordis (contusio cerebri = 'hersenschudding', contusio cordis dus een 'hartschudding) wordt veroorzaakt door stomp borsttrauma, meestal als gevolg van een auto- of motorongeluk of bij vechtsporten[4]. Hierbij kunnen ritmestoornissen optreden of hartfalen. De diagnose wordt gesteld met behulp van bloedonderzoek en echocardiografie. Mogelijke afwijkingen op het ECG zijn:[5]

Not-specific chnages

• Pericarditis-achtige ST elevatie of PTa depressie
• Verlengd QT interval

Myocardschade

• Nieuw Q golven
• ST-T segment elevatie of depressie

Geleidingsstoornissen

• Rechter bundeltakblok
• Fasciculair blok
• AV geleidingsstoornissen (1e, 2e, en 3e graads AV blok)

Arrhythmieën

• Sinustachycardie
• Atriale en ventriculaire extrasystolen
• Boezemfibrilleren
• Ventriculaire tachycardie
• Ventrikelfibrilleren
• Sinusbradycardie
• Atriale tachycardie

Lown Ganong Levine Syndrome

Het Lown Ganong Levine Syndrome is een pre-excitatie syndroom waarbij de atria verbonden zijn met onderste deel AV knoop of His. Op het ECG zie je het volgende:

• kort PR interval, < 120 ms
• normaal QRS complex
• geen delta wave

Left and right bundelbranch block

zie: Geleidingsvertraging

References

1. Rodger M, Makropoulos D, Turek M, Quevillon J, Raymond F, Rasuli P, and Wells PS. Diagnostic value of the electrocardiogram in suspected pulmonary embolism. Am J Cardiol. 2000 Oct 1;86(7):807-9, A10. DOI:10.1016/s0002-9149(00)01090-0 |
2. Ferrari E, Imbert A, Chevalier T, Mihoubi A, Morand P, and Baudouy M. The ECG in pulmonary embolism. Predictive value of negative T waves in precordial leads--80 case reports. Chest. 1997 Mar;111(3):537-43. DOI:10.1378/chest.111.3.537 |

3. Aschenbrenner R, Bodechtel G, Über Ekg.-Veränderungen bei Hirntumorkranken. Journal of Molecular Medicine, 17, 9, 2/1/1938, Pages 298-302, http://dx.doi.org/10.1007/BF01778563

4. Ashrafian H. Sudden death in young athletes. N Engl J Med. 2003 Dec 18;349(25):2464-5; author reply 2464-5. DOI:10.1056/NEJM200312183492518 |
5. Sybrandy KC, Cramer MJ, and Burgersdijk C. Diagnosing cardiac contusion: old wisdom and new insights. Heart. 2003 May;89(5):485-9. DOI:10.1136/heart.89.5.485 |